ژ ئایدولوژیا قادا شەری بو ململانا سیاسی

تێتە مێزە کرن هندەک ژ بەرپرسێن پارت و لایەنێن سیاسی، ل هەرێما کوردستانێ تاکو ئەڤرو نەشیاینە جوداهیەکێ بێخنە د ناڤبەرا ئەوی تشتێ دخوازن، و ئەو ئەرک و کارێن ب وی هاتیە راسپاردن ژلایێ هەڤال و لایەنگرێن وان ڤە کو ژ بەر وێ مەبەستێ هاتینە دناڤ رێکخستیێن وان دا، زێدە باری ڤێ چەندێ وەک سەروکێ پارتەک سیاسی یا کوردی ژی هندەک بەرپرساتیێن مێژوویی دکەڤنە سەر ملێ وێ، و ل توماراندا تێتە دیار کرن کا سەرکردە تا چ رادە شیایە ل جهێ حەز و خواستێن میللەتێ خوە دا بوویە.

سەرکردایەتیا گەلێ کوردستانێ چ ل دەمێ شەری یان ل دەمێ کارکرنێ د گورەپانا سیاسی دا هەمی پێکڤە بناغەکە بو وەرگرتنا متمانا خەلکێ کوردستانێ بو پروسێسا هەلبژارتنا. ئەڤ چەندە ژی ل دەف هندەک سەرکردێن لایەنێن سیاسی ناهێتە چاڤەرێ کرن، چونکە د راستیا خوە دا ئەو هاتینە دورست کرن بو نەهێلانا لایەنێ هاتیە چێکرن بو خزمەت و بەرەڤانیا کوردستانێ واتە دژی وی لایەنی نە کو سەرکردایەتیا گەلێ کوردستانێ دکەتن لەورا ئەڤرو ژی ب وێ گەرماتیا دژایەتی کرنێ یا کو ل دەمێ خوەدا ل قادا شەری هەمبەر لایەنێن دیتر شەر دکر، هەمان ئایدولوژی د سیاسەتێ دا رادپەرینن، وئەڤێ چەندێ ب ریفورم و دیموکراتی ل قەلەم ددەن و خەلکەکێ ژی پێ دخاپینن.

ب دیتنا من ئەو ئایدولوژیا دوژمن کارانە یا وان نەشیای ب درێژیا پتر ژ سی سالان و ب مفا وەرگرتن ژ هەمی رێکێن دوژمن کارانە جێ بە جێ بکەتن، ب رێکا رێکخستنەک سیاسی یا تێکدەر و ب ناڤ و نیشان و ووتار و دورشمێن نەد جهێ خوە دا ل ناڤ هولا پەرلەمانی یان گورەپانا سیاسی یا هەرێمێ جێ بە جێ نابیتن. چونکە ئەو جورە کەس، مروڤێن نەخوش و نە ساخلەمن ژلایێ دەرونی ، و گرێ یەک (عقدە) وی هەیە، بو سەرداگرتنێ و دەست ڤە ئینانا دەسەلاتێ و هیچ بەرنامە یان پلانەک بو خزمەتکرنا هاوەلاتیان ژوی ناهێتە چاڤەرێ کرن، ژ بەر وێ چەندێ کو بناغێ دورست بوونا وان بو خزمەتکرنا هاولاتیان نەبوویە، و پێدڤی یە خەلکێ کوردستانێ هایدار بن لسەر ڤێ چەندێ و ب ووتار و دورشمێن بریقەدار نەهێنە خاپاندن. 

سەرچافکێ هێزا سەروکاتیا هەرێمێ دەنگدانا راستەوخوە یا هاولاتیانە.

ئەڤە ماوەکێ باس ل هەلبژارتنا سەرەکێ هەرێمێ تێتە کرن کو ب رێکا پەرلەمانێ بیت یان ب دەنگ دانا هاولاتیێن هەرێمێ. ل زوربەیا سیستەمێن سیاسی و حوکمرانیێ  سەروکێ وەلاتی ب هەردوو شێوازا تێتە هەلبژارتن. لێ هەلبژارتنا سەروکی ب رێکا هاوەلاتیان مافەکێ کو تێتە دانێ ب هاولاتیان کو  هەرکەسەک ب شێوەکێ راستەوخوە سەروکێ خوە هەلبژێرتن، و شەرعێەتا سەروکێ پتر ژ دەنگێ راستەوخوەیێ هاولاتیان دهێت تاکو ب رێکا نینەرێن وانا د پەرلەمانی دا، واتە هەرچەند وەلات بشێت هاوەلاتیێن خوە بەشداری پروسێسا هەلبژارتنا بکەتن باشترە، هاوەلاتی پتر دکەڤن بن باندولا بەرپرساتیێ هەمبەر ئەوێ هەلبژارتنا وان کری. 

ب دیتنا من ئەڤ ئەرکە ئەگەر بکەڤیتە د ستووی پەرلەمانی دا ئاریشە دێ زێدەتر بن نەک کێمتر ژبەر وێ چەندێ کو میکانیزما کار کرنا فراکسیونێن جودا جودا ل ناڤ پەرلەمانی دا ل سەر شەنگستێ دژمنکاریێ یە نەک بەرژوەندا گشتی یا وەلاتی ئەڤجا پێگەهێ سەروکاتیا وەلاتی ژی وەک حکومەتا هەڤپەیمان هەردەم ل ژێر مەترسیێ دایە. ئەم دێشێن ئەڤێ رێرەوی بگوهرین دەمێ مەبەست ژێ چ مەرەمێن دیتر نەبن ژ بلی خزمەتا ئاخا وەلاتی.

زێدەباری ڤێ چەندێ هندەک باس ل ململانا راستەقینە دکەن کو ل  چارچوڤێ پەرلەمانی بهێتە کرن، کو بشیوەکێ گشتی ئەڤ بوچوونە دویرە ژ راستیێ، چونکە ململانا راستەقینە ئەوە کو تاکێ پالێوراو بو سەروکاتیێ ب دەنگێ راستەوخوە یێ هاوەلاتیان بهێتە هەلبژارتن و کەسەکێ پاک و خاوین بیت و هەست ب بەرپرسیاریێ بکەتن هەمبەر ئەرکێ پێ هاتیە راسپاردن، زێدە باری وێ چەندێ دەرگەهێ خوە پالاوتنێ ژی ڤەکری یە هەمبەر هەر کەسەکێ کو حەز بکەتن خوە بو سەروکاتیێ بەربژێر بکەتن. ژلایەکێ دی ڤە لسەر ئاستێ وەلاتی دەمێ تاکەک تێتە هەلبژارتن ب پرانیا دەنگان، هاوەلاتی وی هەژی وێ بەرپرساتیێ دبینن کو داینە تاکێ دەستنیشانکری، واتە مروڤێ شایستە بو سەروکاتیێ تێتە هەلبژارتن لێ مەرج نینە ئەو کەسێ تێتە هەلبژارتن ژلایێ پەرلەمانیا ڤە جهێ پەسەندێ ببیتن ژلایێ پرانیا هاوەلاتیان ڤە، ژبەر وێ چەندێ کو ئەگەر چەند فراکسیونا خوە دا ئێک دی بابەتی ب دوماهیک ئینن ئەڤجا سەروک پەسەند بیتن یان نەبیتن، ئەڤ ئاریشا هاوەلاتیانە. 

موئسسا سەروکاتیا هەرێما کوردستانێ بو قوناغا ئەڤرو پێدڤیە پتر دەسەلات پێ بهێنە راسپاردن، و دەزگەهەک لاواز نەبیتن کو هەر چەند روژان چەند ئەندامەک خوە بدن ئێک و سەروکی بگوهرن و ئێکێ دیتر دابمەزرینن، چونکە ئەڤرو سەروکاتیا هەرێما کوردستانێ ناسیارە و جهێ بایەخ دانێ یە لسەر ئاستێ هەرێمایەتی و جیهانی و کەساتیا جەنابێ سەروکی جهێ رێزلێنانا هاوەلاتیێن کوردستانێ یە، و هەبوونا هێزا سەروکاتیا هەرێمێ ب هەبوونا خوە دزانن و سەرچاڤکێ هێزا سەروکاتیا هەرێمێ دەرئەنجامێ دەنگدانا خوە یا راستەوخوە دزانن. 

بیانیەک د کەڤلوژانکێ کوردی دا

هزر کردن هونەرەکە کو گەلەک ب ساناهی نینە، د هەمان دەم دا ب زەحمەت ژی نینە، ئەز وەک گەنجەکێ کورد زور توشی ئاریشان دبم، ژ بەر وێ چەندی کو ئەز خوە حەز ل هزر کرنێ ناکەم و حەزا وێ ل دەف من نینە و پەیدا نەبوویە.

ئەز خوە ژی راستیا وێ نزانم هوکارێن سەرەکی چنە و هوکارێن هزر نەکرنا من بو چی دزڤریتە ڤە. لێ دشیم باس ل چەند خالەکا بکەم کو کارتێکرنێن نەرینی سەر کەساتیا من هەین بو هزر کرنێ د بوارێن جودا جودا د ژیانا من یا روژانە دا، ژ وانا ژی هوکارێن سیاسی، ئولی و فەرهەنگی نە.

ئەز ژیک وەک هەمیان هەر ئاریشەک من هەبیت تێخمە گەردەنا وەلاتێن جیران، عەرەب، تورک و فورسا، چونکە ئەوان ب هەلویستێن خوەێن خراب بەرامبەر مە کارتێکرنەکا ئێکجار خراب هەبوویە د ئاڤاکرنا کەساتیا تاکێن کوردستانێ، کو ئەز ژیک ئێک ژوان تاکا مە.

داگیر کرنا کوردستانێ ژلایێ وان ڤە ب شێوەکێ بەردەوام ئەگەر بویە کو تاکێ کورد ببیتە کەرەستە ل دەستێ وان دا بو بجه ئینانا ئارمانجێن خوە. کەرەستە ژی د دەستێ کێدایە بو بەرژوەندا وان تێتە بکار ئانین، و ملکەچێ بریارێن وانە، و ماڤی هزر کرنێ نینە. نەبوونا رێنیشاندەرەکێ دلسوز بو میللەتی ژی ئێک ژ وان خالانە کو هەر دەم ئەم نە فام و نەزان ماینە.

من چ جاران هزر نەکرییە کو بوچی ئەز نەشێم بریارێ لسەر چارەنڤێسێ خوە بدم، ژ بەر کو فاکتەرێ ئایینی لسەر من زال بو، هوکارێ ئایینی و سیاسی لڤێرێ تێکەلێک دبن و  رولێ خوە د چێکرنا کەساتیا من دا دگێرن لەورا من خوە ب دیندارەکێ کورد دزانی. هندی ئەز دهاتم من نەدشیا ل ناڤ جڤاتەکێ وەک ڤان عەرەبا چاخێ دبێژن "عەرەبێ ئیسلامی مە " بێژم "ئەز کوردەکێ دیندارم"، هەردەم من دینداریا خوە تێخستە بەراهیکا هەرتشتەکێ خوە. ب راستی ژی دینداریا من ژی تشتەک وەسا نەبوو کو من ب هزرکرن بریار پێ دابین، بیرا من دهێت بابێ من گوتبوو من " کورێ من باب و باپیرێن تە گەلەک مروڤێن دیندار بوون" من ژی خاترا وی نەشکاند بوو و ببومە کەسەکێ دیندار و ئەڤرو ژی هەروەسا مە، ئانکو ل دینداریا خوە ژی دا ئەز ئەو کەس نەبووم کو ب هزر کرنێ من بریار لسەر دابیت. 

ژلایەکی دیڤە بابەتێ بڤی رەنگی رێک ل هزر کرنا من دگرت و من وەک هێلا سور بو خوە دزانی، د مێشکێ من دا هاتبوو چاندن کو پێدڤیە ب فەرمانا خودێ و پەیامنێرێ وی (س) بکەم، ئەگەر هات ئەو خوە ئامادە نەبن پێدڤیە ئەز بێ فرمانیا برێکارێن وانا نەکەم، من برایێن عەرەب، تورک و فورس ب بریکارێن وانا دزانی من د پەرتوکا پێروز دا دووازدە جاران ئەڤ پەیڤە خاندبوو. 

جارەک ژی بو من وەسا پێش نەهات کو ئەز هزرا خوە بکەم بو بابەتەک ب ڤی شێوازی، ئەز فێر ببوم ئەز ب هزرێن خەلکانەک دی بهێم رێکخستن. ل وان سالێن دوماهیکێ بو نڤێژێ روژێن ئەینیا دچوومە مزگەفتێ بو من نەخوش بی کوردەک نڤێژێ پێشاهیکا من بکەتن، من حەز دکر برێکار ب ئەنجامدانا وی کاری رابن، گەلەک جاران ئەز گریمە بو موسلمانێن شیشانێ و ێن فلستینێ، من نەدزانیا بوچی نەز بو خەلکانەکێ کو نە ژ دیر ڤە نە ژ نێزیک دگەهنە من بوچی دکەمە گری. ب راستی ئەز ژی کەسەکێ سەیر بووم، روژەکێ ژی ئەز بو وان کوردا ێن حەلبچە و ئەنفالا هاتینە ژ ناڤبرن نەگریمە، هەرچەند راستیەکا بێ گومان بوو کو روژانە ژلایێ خێزانا مامێ من ڤە بو من دهاتیە گوتن کو پێنج کورێن وێ و زەلامێ وێ و براێ وی پێکڤە هاتبوونە ئەنفال کرن، سەرەرایی ڤێ چەندێ بو من نەخوش بوو جارەکێ ل مزگەفتێ بوم دەمێ مەلای باس ل کوشتنا حەلەبچە کری من و گەلەکێن رەخ و دورێن من، پێکڤە مە سەرێ خوە هەژاند و مە گوت دیسان چوو سیاسەتێ و حزب دێ موچێ ڤی زێدە دکەتن. براستی من سەرێ خوە لێ دکرە ئێش دەمێ باس ل کوردا هاتبا کرن، ئەز داشێم ب گازیا مەلای بو کەسەکێ کو ئەز چ ژێ نزانم بگریم و روندکا ژ چاڤێن خوە بینم بەلی بو ئەنفالێ کو تێدا هەمی کەس و کارێن من ب ساخی هاتینە بن ئاخ کرن بگریم. 

براستی ئەز کەسەکێ سەیر بووم، ل دوماهیکێ من زانی ژ سەد گەنجێن هەڤ ژیێن من پرانی وەک من هزر دەکەن.