دەما مروڤ بیر
ل بەلاڤبوونا ئەڤی ڤایروسی دکەتن،
مروڤ نەشێت خوە قاییل بکەت کو چ یاریێن نیڤ
دەولەتی ل پشت چێکرنا ئەڤی ڤایروسی نەبن، د راستیا ئاخڤتنێ دا مروڤ ئاستێ
مەترسیدار بوونا ئەڤی ڤایروسی ب باشی دزانت نەخاسمە بەلاڤبوونا ڤی ڤایروسی ب ڤی
رەنگی ل هەمی گوشە و کنارێن جیهانێ و زێدە بوونا ئاستێ ڤەگرتنێ لەورا مروڤ دشێتن
ناڤێ شەرێ جیهانێ سیێ بدەتە پال ئەڤی کاودانی. بەری ئەز بابەتی دەستپێ بکەم من دڤێت
تەنێ بیرا مە ل زەرەر و زیانێ هەردوو شەرێن ئێکێ و دووێ جیهانی بینمەڤە.. هەمی وەلات
بەشدار بوون چ ب خواست و نە بخواست لەورا هەمیا ژی ل گورەیێ خوە زەرەر و زیان بەر
کەڤت، کەس وەسا هزر نەکەتن کو د شەری دا لایەنێ سەرکەفتی چ زەرەر بەر نەکەفتیە!
شەر ژ بلی زیانێ تشتەکێ دیتر نینە.
بوچی ب ڤی
شێوەی جهێ پرسیارێ یە ژ بەر چەند هوکاران:
گورینا شێوازێ
شەری دناڤ بەرا وەلاتان ل ڤان دەهـ سالێن دوماهیکی ئەگەر ئەم ل پێڤەژویا مێژوێ
بزڤرینە ڤە! ئەو شەرێ کلاسیکیێ بەرێ کو وەلاتان بەشداریەکا راستەوخوە تێدا هەبوو دگەل
وەلاتێ هەڤ دژ ل جهەکێ دەستنیشانکری وەک
گورەپانا شەرێ دیار کری بو دەست بسەر داگرتنا جهەکێ دیارکری بو گەهشتن ب هندەک
بەرژوەندیێن جیوسیاسی ئێدی نەمایە.
ل وان جورە
شەران وەلات خوە ب خوە بەشداریەکا راستەقینە ب کەل و پەلێن خوەیێن لەشکەری د شەری
دا دکر و هەمی مەزاختنێن شەرێ خوە ب ستوڤە دگرت و ئەنجام ژی ب ستویێ خوەڤە دگرت
دگەل شەری و پشتی شەری.
دوهی ئەوان
شەرا جهێ خوە دایە شەرێ ببریکاری (وەکالە) بو سەپاندنا هەژمونا خوە بو سەر جهەکێ و
راکێشانا سەروەت و سامانێن وێ دەڤەرێ. واتا ئەڤ شەر د راستی دا دناڤبەرا دوو
لایەنێن هەڤدژن لێ د دورهێلێ دا تەنێ مەزاختنێن شەری و ئەنجامێن وێ ب باشی و خرابی
ب ستویێ خوە ڤە دگرن. لێ هندەکێن دی ل شوینا وانا ل گورەپانا شەری دا شەری برێڤە
دبن و خوسارەتا گیانی ل شوینا وان ددەن. ئەگەر ئەم سرەنج بدەینە روژهەلاتا ناڤین ژ
ڤان جورە شەران تا ئەڤرو ژی یێ بەردەوامە، نموونەکا دی یا زیندی چێکرنا گروپێن
تیروریستی ل ڤێرێ و وێرێ وەک ئالاڤەک بو تێکدان باردوخێ وەلاتەکێ یان ژی ملکەچ
کرنا هندەک وەلاتا بو حەز و خواستێن وەلاتێن زل هێز. لەورا ئەڤا هاتیە باس کرن
هەمی وەک قوناخەکە، یان ژی نوی بوونەک
بوویە د شێوازێ شەری و کەرستێن تێدا بکار دهێن.
ل دیڤ خواندنا
من پەیدا بوونا ڤایروسێ کورونایێ جورەکێ نوی یە ژ شەرێ ب بریکار، کو دبێژنێ شەرێ
ڤیروسی یان جێرسومی، لێ ب شێوەکێ نەخویا واتە شەرکەر نەخویا و ڤەگرە حەتا بو
ئافرینەرێن خوە ژی دبیتە جهێ مەترسیێ! تشتێ هەرە بالکێش ئەوە کو لایەنێ هێرشبەر ژی
ب شێوەکێ خویا نینە و مروڤ نزانیت هەلگیرسەرێن ئەڤی شەری کینە یان چ وەلاتەک ل پشت
ئەڤی شەری یە.چونکە هەمی وەلات ڤەگرتینە. ل پشت ئەڤان جورە شەرا ژی گەلەک حساباتێن
نیڤ دەولەتی تێنە ئێکلاکرن و هندەک وەلات ژی ناچارن مللکەچی حەز و خواستێن هندەک
وەلاتێن دی بن، بێ کو مە هاوەلاتیێن ئاسایی ئاگەهـ لێ بیتن.
ب دیتنا من ئەڤ
جورە شەرە ل قوناخا دەستپێکێ داینە، واتا تازە ل تاقیکرنێ دانە و ل داهاتی دا دێ
باشتر کونترول لسەر هێتە کرن. لێ شیانێن کونترولکرنێ گرێدای ئاستێ زانستی و
پێشکەفتنا تێکنولوجی یا وەلاتان بو ڤەدیتنا چارەسەریێ بو هەر جورەکێ.
لەورا هەمی وەلات ێن پێ ڤە شەپلین یان.
لەورا هەمی وەلات ێن پێ ڤە شەپلین یان.
ب کەرەنتین
کرنا هاوەلاتیان ل مالان ڤە و راوستاندنا هاتن و چوونێ و ژیانا ئاسایی یا
هاوەلاتیان نەک تەنێ چارەسەری نینە. ئەڤە واتە تەسلیم بوون یان شکەستن ل دیڤ
هاوکێشێن ئابووری! تەنێ ئەگەر ئەم هزر ل
راوستانا بزاڤا بازرگانی و هینان و برنێ ل ناڤ وەلاتان دا بکەین ل ڤان چەند
حەفتیێن بووری و بزانین کا هەر وەلاتەک و کومپانیایێن بازرگانی ب چ گوژمەیێ پارەی
زیان بەرکەفتیە.. ئەڤە یە دبێژنێ شەرێ ئابووری.
هەر وەک پێشتر
ئاماژە پێ هاتیە کرن گەلەک هاوکێشێن جوراوجور ل پشت ئەڤان جورە شەران دا تێنە
ئێکلا کرن... دبیت گەلەک وەسا هزر بکەن ئەڤ کارە نە دجهێ خوەدایە و نە بەر عاقلە
لێ د سیاسەتێ دا بو دەستڤەئینانا ئابورەکێ بهێز تشتەک نینە ب ناڤێ وژدان کو رێگریێ
ل وەلاتان بگریت. دوبارە بیر ل شەرێن جیهانیێن ئیک و دووێ ، بالکان، عێراقێ، سوریێ
، یەمەن،قەیرانێن کوچبەریێ .هتد بکەن ئایا تشتەکێ ب ناڤێ وژدان دناڤ ڤان هاوکێشا دا
دبینن؟
زێدەرەویێن
ئابووری یێن گەلەک وەلاتان رێکێ ددەتن ئەمریکا ب ڤی شێوەی سەرەدەریێ بکەتن.
پشتراستیەک هەیە کو ئەمریکا دەستپێشخەرێ ئەڤێ شەری بیت بەرامبەری زێدەخوازی و
زێدەرەویا ئابووری یا چینی ل روژهەلاتا ناڤین و باکورێ ئەفریقیا کو دپلاندایە ل
نێزیکترین دەم جادا ئەوریشەمی سەر ژ نوی ب شێوەکێ مودەرن ب رێکێن گەهاندنێ یین نوی
بئێختە کاری، و ل دیڤ ڤێ پلانێ چین دێ کاریت هەژموونا ئابووریا خوە لسەر هەمی
جیهانێ بسەپینیت، بێ گومان د دورهێلێ دا ئەڤ چەندە ژی وەک گەفەک و مەترسیەک مەزن
بو ویلایەتێن ئیکگرتیێن ئەمریکی تێتە ل قەلەم دان، چونکە ئابوورەکێ بهێز یەکسانە
دگەل سیاسەت و پێگەهەکێ نیڤ دەولەتی یێ بهێز. بلا کەسەک وەسا هزر نەکەتن کو پێدڤی
ناکەتن وەلاتێن دیتر بکەڤنە ژێر بارێ زەرەر و زیانێن ئەڤی شەری ئەگەر ب راستی
ئەمریکا دەستپێشخەر بیت. بەرسڤ د شەرێن
جیهانێن ئێکێ و دووی گەلەک وەلات هاتنە دابەشکرن بێ کو ئەو ئەڤی چەندێ بخوازن یان
خوە ب خوە بەشدار ببن د شەری دا.
بابەتێن
پاراستنا ژینگەهێ ژی ل پلا دووی دهێت و وەک هیجەتەک تێتە بکار ئانین بو مەرەمێن
ئابووری، ئەگەر ئەم هزر لێ بکەین کو نێزیکێ سەدان هزار گەشتێن نیڤ دەولەتی
دناڤبەرا وەلاتێن جودا جودا داهاتینە راوستاندن زێدەباری هێنان و بردنا کەل و
پەلێن نیڤ دەولەتی ژلایەکی و سنوردار بوونا
هاتن و چوونێن ناڤخوی د ناڤ ئێک وەلاتدا تادگەهیتە سەرەدانێن خێزانی د ناڤ
ئێک شار دا ئەڤ هەمی پیڤەرەکێ باشە بو وەلاتێن زل هێز کو دماوەکێ دا بشێن فاکتەرێن
گەرم بوونا گەش و هەوایی سنوردار بکەن بو مەرامێن خوە یێن ئابووری.
کەلەگ ژ ڤان
سیناریوا مە بخوە ل سەر شاشێن تەلەفزیونا و سینەما دا دیتینە ب شێوازێ فلیم، پرسیار
ئەوە ئایا ئەو تشتێ هاتیە نیشاندانێ ل سالێن بەرێ دا و مە دیتین بێ بنەما بوینە
یان ل سەر شەنگستەکێ هاتینە بنیات نان؟
