دەرکەفتنا ترکیا ژ گوشە گیریێ و جەزائیرەک نوی لسەر کوردان

قەیرانا ناڤخویی و شکەستنا سیاسەتا دەرڤەیا ترکیا بو راگرتنا هەڤسەنگیێ دگەل هەڤپەیمانێن خوە ل پەیمانا ئەتلەنتی(ناتو) و ئەمریکا، تایبەت د سەرەدەری کرنێ دگەل هەڤپەیمانەتیا دژی تیرورێ حکومەتا ترکیا ئێخستە ژێر گومانا هەڤپەیمانەتیا نیڤ دەولەتی یا دژی تیرورێ یا کو ب سەرکێشیا ئەمریکا ل عێراقێ و سوریێ تێتە برێڤە برن، سەرەرایێ وێ چەندێ کو ترکیا وەک یاریکەرەکێ سەرەکی دهاتە هژمارتن ژ بەر رولێ کاریگەرێ  وێ د پرسگرێکێن جیهانی ب شێوەکێ گشتی و ێن روژهەلاتا ناڤین ب شیوەکێ تایبەت ئەڤ رولە  ژلایێ وێ ڤە دهاتە لەیزتن.

لێ ژبەر رانەگرتنا هەڤسەنگیێ و بالانسێ بویە ئەگەرێ وێ چەندێ کو خوە توشی گوشەگیریێ بکەتن نەخاسمە پشتی هنگافتنا فروکەکا روسی دگەل روسیا توشی ئاریشەکا ئێکجار مەزن بووی.

ئەڤ گرژیا دکەتی دپەیوەندیێن ترکی روسی سەرەرایی هەڤدژیا وان یا پێش وەخت ب قازانجا تورکی ب دوماهیک نەهات ، ل گور هزرا ترکی رەنگڤەدانەک دێ هەبیت لسەر خوەش بوونا پەیوندیێن ترکی و هەڤپەیمانیا نیڤدەولەتی، هەروەکی مە ئاماژە پێ کری کو سارییەک کەفتبوو دناڤبەرا وان، لێ ئەڤێ گرژیێ نە تەنها گەرم و گورییەک نەئێخست دناڤبەرا پەیوەندیێ ترکێ و ئەڤێن دوماهیکێ، چونکە نەک نەشیا بالا ئەمریکا و هەڤپەیمانییا نیڤدەولەتی بو خوە بکێشت، پتر ترکیا خوە توش کر ژ سەدەما سیاسەتا ئەردوگانی یا هێز خواز د ناوچێ دا، ئەمریکا ژی ب هاریکاریکرنا ئوپزسیونا سوری ب شێوەکێ گشتی و یەپەگێ ب شیوەکێ تایبەت ترکیا ئێخستە ژێر فشارەکا دەرونی یا مەزن کو ل گور دیتنا من ئەڤێ چەندێ کارتێکرن ل تورکیا کر کو گوشەگیر بیت و ژ دورڤە بینەرێ وێ چەندێ بیت کو روسیا پەیوەندیێن خوە دگەل ئەزەربیجان خوشتر لێ بکەتن داکو وێ ژ داڤێن ترکیا و روژئاڤا بکێشیتە دەرڤە، نەمازە پشتی هەڤ دیتنا سێ قولی یا وەزیرێن (ئیرانی، روسی و ئەزەربیجانێ) پێک هاتی  کو ل گور خواندنا من رولەکێ ئەرینی هەبوویە بو ئیرانێ و روسیا ژلایێ ژئوپولوتیکی چونکە ئەزەربەیجان دکەڤیتە سەر سنورێن ئیران و روسیا و پارچەکا روژ ئاڤا دکەڤیتە سنورێ گورجستان.

ترکیا پەیوەندیێن هەرە باش دگەل جمهوریێن ترکی زمان یێن ژ هەلوەشانا ئیکەتیا سوڤیەت هاتینە دورست کرن هەبووینە ئەزەربیجان ژی کو ب زمانێ ترکی یا ئازەری دئاخڤن  پەیوەندیێن وان د گەل ترکیا ل ئاستەکێ هەرە باش بوو نەخاسمە پشتی سەروکێ ئازەری حیدەر ئەلییوف فروکا خوە یا تایبەت دایە میتا ترکیا ل سالا ١٩٩٩ بو دەستە سەر کرنا (عبداللە ئوجەلانی) ل کینیا، لێ ئەڤ چەندە بو وەلاتەکێ وەک ئەزەربەیجان چ گرنگیەکا خوە نەبوو  کو هەر بمینت هەڤپەیمانەک بو ترکیا گوشە گیر یا کو چ رولەک نەبیت بو خوە بلەیزیت، لەورا خوە پالدایە بەرەیێ ئیرانی روسی سەرەرایی وێ چەندێ کو تێکەلیێن وان دگەل ئیرانێ ل سەر دەمێ ئەحمەدی نژادی ل خرابترین ئاست دابوون لێ پشتی دەست بکار بوونا روحانی پەیوەندیێن وانا گەهشتنە ئاستەکێ هەرە باش و ئەتومسفێرەکا ئێکجار باش بو هەردوو لایەنا روخسا کو ئەزەربیجان ئیرانێ و روسیا وەک پارێزڤانێن سنورێن خوە بزانت.

ئەڤە تێت رامانا وێ چەندێ هەر چەند ئەزەربەیجان ژ بەرەیێ تورکی دیرتر بیت ، سیاسەتا دەرڤەیا تورکی پتر توشی شکەستنێ دبیتن.

لەورا ترکیا و ئەردوگان ب لەز و بەزی دەست دایە رولێ خوەیێ پێش ڤان بویەران و ژ بلند فرینێ دەست داکێشا و بریاردا خوە ژ گوشە گیریێ رزگار بکەتن و هەول دا ب رێکا سەروکێ کازاخستانێ نور سلتان نزاربایف ئێکسەر داخوازا لێ بورینێ بو پوتینی ببەتن و ل دیڤدا داخوازا لێ بورینێ ژێ بکەتن و سەرەدانا روسیا کر سەرەرایی هندەک ئاستەنگان ل دەمێ دەستپێشخەریێ دا بو تورکیای پەیدا بوون لێ هیچ گوه نەدایێ و خالێن هەڤدژێن خوە دگەل روسیا لسەر سوریێ پاشگوه ئێخستن و ئێکسەر پەیوەندی ب حکومەتا سوریێ کر، خورتبوونا پەیوەندیێن ترکیا روسیا تێتە رامانا خورت بوونا پەیوەندیێن ئێران و تورکیا ، و ئێران ژی رولەکێ ئێکجار مەزن دگێریتن. و ترکیا و روسیا ژی ڤێ چەندێ دزانن ئانکو ئیران تێتە واتایە هەبوونا چوار کارتێن فشارێ(عێراق،سورییا، لوبنان و یەمەن) لسەر ئەمریکا و هەڤپەیمانێن وێ، لەورا ئەڤێ پینگاڤا بلەز یا ترکی خوە گەهاندییێ ئاماژەک دایە ئەمریکا کو پێدڤیە لایەنێ دوماهیک پشت بکەتە پەیەدێ ئەگەر نە هەر چار کارتێن من ئێک ژ ئێکێ گرنگترە دێ دگورەپانێ دا مل ب ملێ ئیرانێ و روسیا پێ لەیزم.

ئەڤ چەند روژێن دوماهیکێ ئەم بینەرێن ڤەکێشانا هەلویستێ ئەمریکا و هەڤپەیمانا نە کا چەوا پاشەکێشە ب هێزێن (یەپەگێ) کر، لسەر وێ ئاخا وانا بو رزگارکرنا وێ خوینا سەدان گەنجێن کوردان رشتین، چونکە ئەمریکا بەردەوام بەرژوەندیا خوە دپارێزتن و شکەستنا گروپەکێ چەکدار وەک(یەپەگێ) هێچ بوو گرنگ نینە تەنها داکو ترکیا رازی ببیت، دڤییا ئەم ژبیر نەکەین ترکیا دووەم هێزە لەشکەری هەیە  د پەیمانا ئەتلەنتی (ناتو) وبنگەهێ ئەنجەرلیکێ ئەمریکی ل ناڤ وی وەلاتی دانە و پشتکرنا وی وەلاتی بو ئەمریکا دێ بیتە مەترسی سەر بەرژوەندیێن وی وەلاتی، لێ ژناڤچوونا یەپەگێ هیچ مەترسیێن نابیت سەر بەرژوەندیێن ئەمریکا هەر چەوا کو ل سالێن حەفتیا دا پشت کرییە شورەشا ئەیلولێ و سالا ١٩٧٥ پەیمانا جەزائیرێ لسەر مە پێک ئێنای و خەیانەت ل کوردان کری، ئەڤرو ئەو مێژوو دوبارە بوو.